Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Koninie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 189/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Koninie z dnia 22 maja 2025 r., sygn. akt II K 448/25

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☒

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

- leczenie psychiatryczne oskarżonego,

- dokumentacja z leczenia oskarżonego,

k.61-72, k.91-102

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

- dokumentacja z leczenia oskarżonego,

- autentyczność przedłożonych kopii dokumentów nie budziła wątpliwości,

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I.

II.

Oskarżony w wywiedzionej apelacji zarzucił, że w postępowaniu przed Sądem I instancji nie miał obrońcy, w związku z czym ograniczone zostało jego prawo do obrony. Zdaniem oskarżonego, jego stan psychiczny oraz sytuacja życiowa uniemożliwiły mu skuteczną obronę, a wyrok zapadł bez uwzględnienia jego leczenia i dokumentacji medycznej. Oskarżony podniósł, że jest ojcem trójki dzieci i jedynym żywicielem rodziny, a jego osadzenie oznaczałoby rozpad rodziny i dramat dzieci.

Obrońca orzeczeniu zarzucił:

1.  obrazę przepisów postępowania mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 193 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. i art. 202 k.p.k. poprzez nieprzeprowadzenie z urzędu dowodu w postaci zasięgnięcia opinii biegłych lekarzy psychiatrów w sytuacji gdy oskarżony zmaga się z problemem alkoholowym, odbył leczenie odwykowe, jak też leczy się psychiatrycznie z uwagi na zdiagnozowaną u niego depresję, a które to okoliczności wymagają zasięgnięcia wiedzy specjalistycznej i ustalenia czy w związku z chorobą alkoholową, jak też leczeniem psychiatrycznym w chwili popełnienia czynu był w stanie rozpoznać jego znaczenie lub pokierować swoim postępowaniem, a co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawą zaskarżonego rozstrzygnięcia mającego wpływ na jego treść, a polegającego na uznaniu, iż oskarżony wypełnił znamiona przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. i może ponosić odpowiedzialność karną, podczas gdy zachodzą okoliczności uzasadniające wyłączenie winy z uwagi na wątpliwości co do stanu poczytalności oskarżonego;

2.  alternatywnie – w wypadku nie podzielenia wyżej wymienionego zarzutu – rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego A. G. w wymiarze 10 miesięcy pozbawienia wolności, która to nie uwzględnia w sposób prawidłowy właściwości i warunków osobistych sprawcy, co w konsekwencji powoduję, iż jej dolegliwość znacznie przekracza stopień winy oskarżonego;

3.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawą zaskarżonego rozstrzygnięcia mającego wpływ na jego treść, a polegający na uznaniu iż możliwości finansowe oskarżonego pozwalają na uiszczenie orzeczonego świadczenia pieniężnego w wysokości 12.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej, podczas gdy oskarżony nie posiada żadnego majątku oraz utrzymuje się wyłącznie z prac dorywczych, nadto ma na utrzymaniu żonę i trójkę dzieci.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje okazały się celowe i doprowadziły do wydania orzeczenia o charakterze kasatoryjnym.

W pierwszej kolejności uznać należy, że w realiach niniejszej sprawy ujawniła się okoliczność stanowiąca bezwzględną przyczynę odwoławczą, a nadto zaistniało uchybienie mogące mieć wpływ na treść wydanego orzeczenia.

W tym miejscu należy podkreślić, że w sytuacji pojawienia się wątpliwości co do poczytalności oskarżonego, ustalenie rzeczywistego stanu jego zdrowia psychicznego, a w szczególności rozstrzygnięcie czy w czasie czynu był zdolny do rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem stanowi kluczową dla prawidłowego toku tego postępowania kwestii.

Wprawdzie, w realiach niniejszej sprawy, A. G. na etapie postępowania przygotowawczego zanegował fakt podejmowania leczenia psychiatrycznego oraz odwykowego, niemniej jednak, według przedłożonej wraz z apelacjami dokumentacji medycznej, oskarżony w lutym 2025 r. przebywał na Oddziale Detoksykacyjnym Wojewódzkiego Szpitala (...) im. dr. J. B. w Ś., a w maju 2025 r. przebywał na Oddziale Psychiatrycznym Ogólnym Centrum medycznego (...) w B.. Ponadto cierpi na uzależnienie od (...) od około 2 lat oraz prezentuje zaburzenia depresyjne sprzężone z uzależnieniem od alkoholu. Co więcej, jak wynika z przedłożonej opinii psychologicznej, przyczyną uzależnienia oskarżonego od alkoholu mogą być przewlekłe i przedłużające się stany depresyjne, zaś na oddział psychiatryczny trafił z rozpoznaniem zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania spowodowanych używaniem wielu narkotyków i innych substancji psychoaktywnych: zespół uzależnienia oraz z nieokreślonymi zaburzeniami osobowości.

W konsekwencji uznać należało, że dopiero na etapie postępowania odwoławczego zaistniała wątpliwość w odniesieniu do poczytalności oskarżonego, a co za tym idzie konieczność przeprowadzenia stosownego dowodu na tę okoliczność.

Zgodnie z treścią art. 193 § 1 k.p.k., jeżeli stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych, zasięga się opinii biegłego albo biegłych. Taką okolicznością niewątpliwie jest stan zdrowia psychicznego oskarżonego (art. 193 k.p.k. w zw. z art. 202 k.p.k.).

Jakkolwiek przepisy postępowania karnego nie precyzują kiedy należy zasięgać opinii psychiatrycznej, to aktualne pozostaje stanowisko, iż uczynić to należy w przypadku pojawienia się uzasadnionych wątpliwości co do poczytalności oskarżonego. Ocena potrzeby przeprowadzenia takiego dowodu dokonywana jest przez organ procesowy w oparciu o ujawnione w toku postępowania okoliczności, które są temu organowi znane.

W realiach niniejszej sprawy takie wątpliwości zostały powzięte na etapie postępowania odwoławczego. Należy zaznaczyć, że pomimo iż przedmiotowe uchybienie miało charakter niezawiniony, to nieprzeprowadzenie tego dowodu stanowi rażące naruszenie prawa procesowego, mogące wpłynąć na zdolność oskarżonego do ponoszenia odpowiedzialności karnej.

Zauważenia także wymaga, że z uwagi na stan zdrowia psychicznego A. G. ujawniły się podstawy do uznania, że wobec oskarżonego zachodzą uzasadnione wątpliwości co do stanu jego zdrowia wskazujące w rozumieniu art. 79 § 1 pkt. 4 k.p.k. na obronę obligatoryjną. Ponieważ oskarżony nie był w postępowaniu przed Sądem I instancji reprezentowany przez obrońcę, w sytuacji obrony obligatoryjnej, naruszone zostało też prawo oskarżonego do obrony i zaistniała bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.

W konsekwencji, mając na uwadze, że takie wątpliwości pojawiły się na etapie postępowania odwoławczego, konieczne było uchylenie zaskarżonego orzeczenia oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy.

Ponownie rozpoznając sprawę, Sąd Rejonowy wyda postanowienie o zasięgnięciu opinii co do stanu zdrowia oskarżonego na okoliczność czy tempore criminis oskarżony miał zachowaną, zniesioną lub ograniczoną w stopniu znacznym zdolności rozpoznania znaczenia zarzucanego mu czynu i pokierowania swoim postępowaniem, a zatem czy zachodzą warunki art. 31 § 1 lub 2 k.k. oraz czy stan zdrowia pozwala A. G. na udział w postępowaniu i czy zachodzi konieczność obrony obligatoryjnej, a następnie w toku postępowania Sąd I instancji uwzględni wnioski z przedmiotowej opinii płynące.

Końcowo wskazać również należało, że przedwczesne byłoby odnoszenie się do pozostałych zarzutów sformułowanych w apelacjach.

Wniosek

Oskarżony wniósł o uchylenie wyroku i danie mu szansy na leczenie i dalsze utrzymanie rodziny.

Obrońca wniósł o:

1.  uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Koninie do ponownego rozpoznania;

2.  ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Prokuratorowi Prokuratury Rejonowej w Koninie w celu przeprowadzenia postępowania przygotowawczego na zasadach ogólnych;

3.  ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie kary pozbawienia wolności w dolnych granicach ustawowego zagrożenia;

4.  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt IV poprzez orzeczenie świadczenia pieniężnego w najniższym możliwym ustawowym wymiarze na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej;

5.  dopuszczenie dowodu z opinii biegłych lekarzy psychiatrów – na okoliczność wpływu na zdolność rozumienia przez oskarżonego znaczenia popełnionych czynów zabronionych oraz pokierowania swoim postępowaniem z uwagi na fakt, iż leczy się psychiatrycznie i odwykowo, jak też choruje na depresję.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na wskazane wyżej uchybienie procesowe, które mogło mieć wpływ na treść wyroku i zaistnienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej, Sąd odwoławczy uchylił wyrok Sądu I instancji w całości i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Koninie do ponownego rozpoznania.

Mając na uwadze powyższe, przedwczesne okazało się odnoszenie do pozostałych wniosków zawartych w apelacjach oskarżonego i obrońcy oskarżonego.

Sąd oddalił wniosek dowodowy obrońcy oskarżonego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych lekarzy psychiatrów, albowiem przeprowadzenie dowodu przez Sąd odwoławczy byłoby niecelowe, a to z uwagi na aktualizację w realiach niniejszej sprawy bezwzględnej przyczyny odwoławczej skutkującej koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Z uwagi na stan zdrowia psychicznego A. G. ujawniły się podstawy do uznania, że wobec oskarżonego zachodzą uzasadnione wątpliwości co do stanu jego zdrowia wskazujące w rozumieniu art. 79 § 1 pkt. 4 k.p.k. na obronę obligatoryjną. Ponieważ oskarżony nie był w postępowaniu przed Sądem I instancji reprezentowany przez obrońcę, w sytuacji obrony obligatoryjnej, naruszone zostało prawo oskarżonego do obrony i zaistniała bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.

2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

I.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji uzupełni postępowanie dowodowe o dowód z opinii biegłych psychiatrów na okoliczność oceny poczytalności oskarżonego w czasie czynu i uwzględni wnioski z niej płynące. Przeprowadzi postępowanie zapewniając oskarżonemu prawo do obrony. Dopiero powyższe pozwoli bowiem na dokonanie właściwych ustaleń faktycznych, stanowiących podstawę prawidłowego orzekania.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

Agata Wilczewska