Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Koninie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IIKa 304/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Koninie z 23 maja 2023r. w sprawie IIK 400/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Ł. G.

Prawomocne skazanie świadków: Ł. L., M. P., P. K..

Wykaz świadków wobec których postepowanie jest w toku.

Niekaralność oskarżonego.

Odpisy wyroków w sprawach: (...) i (...) SO w Koninie.

Notatka.

Dane o karalności.

k. 1475-1559,

k.1474

k. 1562

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Odpisy wyroków SO w Koninie, notatka, dane o karalności.

Wartość dowodowa dokumentów nie budziła wątpliwości.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obrońca adw. P. N. zarzucił:

I.  I. Obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj.:

1)  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez zaniechanie dokonania wszechstronnej i swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego przejawiające się w arbitralnym uznaniu, że faktury wystawiane przez (...) oraz Przedsiębiorstwo Handlowo — Usługowe (...) P. M. na rzecz oskarżonego były tzw. „pustymi fakturami, przy jednoczesnym braku wskazania w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku na jakiekolwiek ustalenia co do tego, czy w stosunku do Ł. G. następowały dostawy paliwa oraz opon na podstawie faktur wystawianych przez firmy wyżej wymienionych osób, a także braku analizy kwestii świadomości oskarżonego co do nielegalnego pochodzenia paliwa oraz zamiaru popełnienia zarzucanych mu czynów, podczas gdy z punktu widzenia okoliczności sprawy ww. zagadnienia są kluczowe dla oceny jego odpowiedzialności karnej, zaś prawidłowa weryfikacja materiału procesowego nakazuje stwierdzić, że oskarżony - prowadzący działalność transportową - otrzymywał dostawy paliwa od ww. osób i nie miał wiedzy co do pochodzenia dostarczanego oleju napędowego z nielegalnego źródła, stąd też nie sposób przypisać mu wypełnienia znamion zarzucanych mu czynów, co w konsekwencji doprowadziło do niesłusznego stwierdzenia sprawstwa po stronie oskarżonego,

2)  art. 7 k.p.k. poprzez:

- odmowę wiarygodności wyjaśnieniom Ł. G., podczas gdy przedstawiona przez niego relacja co do prowadzenia działalności gospodarczej i nabywania paliwa od firm (...) znajduje odzwierciedlenie w materiale dowodowym, w tym m. in. w ewidencji nabycia (VAT), co w konsekwencji doprowadziło do niesłusznego uznania, że oskarżony dopuścił się pomocnictwa w zakresie wystawiania tzw. „pustych” faktur,

- stwierdzenie, iż działalność gospodarcza nie była faktycznie prowadzona przez Ł. G., podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego, w tym chociażby ewidencji nabycia (VAT) wynika, iż oskarżony w istocie prowadził działalność transportową, co w konsekwencji doprowadziło do niesłusznego uznania, że Ł. G. wypełnił znamiona zarzucanych mu czynów,

3)  art 7 k.p.k. poprzez przyznanie waloru wiarygodności wyjaśnieniom M. P., podczas gdy pomiędzy kolejnymi jego relacjami odnośnie współpracy z oskarżonym Ł. G. brak jest spójności i świadek kilkukrotnie odmiennie przedstawiał istotne dla oceny odpowiedzialności karnej oskarżonego fakty, co w konsekwencji doprowadziło do niezasadnego stwierdzenia wypełnienia przez oskarżonego znamion zarzucanych mu czynów,

4)  art. 7 k.p.k. poprzez przyznanie waloru wiarygodności wyjaśnieniom A. N. i poczynienie na ich podstawie ustaleń co do odpowiedzialności karnej oskarżonego, podczas gdy wyżej wymieniony miał jedynie firmować swoim nazwiskiem działalność prowadzoną de facto przez inne osoby, a zatem nie mógł mieć wiedzy co do istotnych okoliczności współpracy z Ł. G., co w konsekwencji doprowadziło do niezasadnego stwierdzenia wypełnienia przez oskarżonego znamion zarzucanych mu czynów

5)  art. 186 § I k.k. w zw. z art. 182 § 3 k.k. poprzez zaniechanie przesłuchania M. P. i Ł. L. na rozprawie z uwagi na jedynie pisemne oświadczenie ww. świadków o odmowie złożenia zeznań nadesłane do Sądu, a także brak zawarcia w protokołach rozpraw z 24 sierpnia 2021 r. i 11 stycznia 2022 r. informacji o zweryfikowaniu uprawnienia ww. osób do skorzystania z uprawnienia z art. 182 § 3 k.p.k., podczas gdy skorzystanie z uprawnienia do odmowy składania zeznań powinno zostać złożone osobiście wobec Sądu, co skutkowało poczynieniem ustaleń faktycznych co do odpowiedzialności karnej Ł. G. na podstawie uprzednich wyjaśnień ww. osób bez prawidłowego odebrania od nich oświadczenia w trybie art. 182 § 3 k.p.k. w zw. z art. 186 § 1 k.p.k.

II. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść tegoż orzeczenia, polegający na dowolnym przyjęciu, że wraz z fakturami wystawianymi przez (...) oraz Przedsiębiorstwo Handlowo — Usługowe (...) P. M. na rzecz firmy (...) nie następowała dostawa oleju napędowego i opon do oskarżonego, podczas gdy jednocześnie Sąd I instancji uznał za wiarygodne zarówno dowody, które świadczyły o wykonywaniu dostaw oleju napędowego, jak i taki, który temu przeczył (tj. wyjaśnienia M. P.), co w konsekwencji doprowadziło do arbitralnego uznania realizacji przez oskarżonego znamion pomocnictwa do wystawiania „pustych” faktur.

Obrońca adw. A. M. zarzucił:

I. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku polegający na bezzasadnym przyjęciu, iż oskarżony celem udokumentowania rzekomego zakupu towarów i usług, przekazał ustalonym osobom dane niezbędne do wystawienia faktur, a następnie użył takich poświadczających nieprawdę faktur VAT, poprzez ich włączenie do dokumentacji rachunkowo — księgowej prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, a także poprzez wykorzystanie ich przy rozliczeniach podatkowych wskazanego podmiotu gospodarczego, czyniąc sobie z popełnienia przestępstwa stale źródło dochodu, podczas gdy oskarżony w okresie objętym zarzutami prowadził intensywną działalność transportową, zatrudniając kilku pracowników, posiadał trzy ciągniki siodłowe wraz z naczepami, paliwo do swoich pojazdów pozyskiwał praktycznie jedynie od A. N. i M. P., a przekazane do wystawienia faktur dane były niezbędne do potwierdzenia rzeczywiście przeprowadzonych transakcji.

II. Obrazę prawa procesowego, mające wpływ na treść wyroku tj.:

a)  art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie oceny materiału dowodowego w sposób dowolny, sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, a to przez uznanie za w pełni wiarygodne zeznań świadków M. P., Ł. L., J. Z., Z. W., A. K., A. N., J. K., P. K. i J. N. mimo, iż zeznania te w pełni nie korelowały ze sobą, pozostawały w sprzeczności z wyjaśnieniami oskarżonego, a przede wszystkich faktami, iż w okresie objętym zarzutami oskarżony prowadził intensywną działalność transportową, zatrudniając kilku pracowników, posiadał trzy ciągniki siodłowe wraz z naczepami, a paliwo do swoich pojazdów pozyskiwał praktycznie jedynie od A. N. i M. P., co wyklucza uznanie, że transakcje opisane na przedmiotowych fakturach nie miały miejsca;

b)  art. 391 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez wydanie wyroku na podstawie okoliczności nieujawnionych w toku rozprawy głównej - protokoły zeznań świadków M. P., Ł. L., J. Z., Z. W., A. K., J. K. i J. N. nie zostały odczytane na rozprawie zgodnie z treścią art. 391 § 2 k.p.k. i nie mogą stanowić podstawy wyroku;

c)  art. 182 § 3 k.p.k. w zw. z art. 186 § 1 k.p.k. i art. 191 § 1 i 2 k.p.k. poprzez zaniechanie wezwania świadków M. P., Ł. L., J. Z., Z. W., A. K., J. K. i J. N. poprzestając na ich pisemnym oświadczeniu o odmowie składania zeznań, mimo wniosków obrony o ich przesłuchanie;

d)  art. 5 § 2 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie nie dających się wyjaśnić okoliczności na niekorzyść oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje obu obrońców oskarżonego okazały się celowe i doprowadziły do wydania orzeczenia o charakterze kasatoryjnym.

Z uwagi na konieczność ponownego przeprowadzenia przewodu sądowego
w całości z uwagi na błędy proceduralne przedwczesne jest ustosunkowywanie się przez Sąd odwoławczy do wszystkich zarzutów apelacyjnych.

Sąd odwoławczy w pełni podzielił bowiem zarzut naruszenia art.391§2k.p.k., które to naruszenie niewątpliwie mogło mieć wpływ na treść wyroku i w związku z koniecznością przeprowadzenia na nowo postępowania dowodowego w całości, skutkować musiało koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd I instancji wbrew treści przepisu art.391§2k.p.k. nie wezwał świadków i nie odczytał świadkom, którym przysługiwało prawo do odmowy składania zeznań protokołów złożonych poprzednio przez świadków wyjaśnień w charakterze podejrzanych. Po złożeniu przez świadków: M. P. (k.1288), Ł. L. (k.1310), J. Z. (k.1306), Z. W. (k.1316), A. K. (k.1307), J. K. (k.1318) oświadczeń na piśmie, że korzystają z prawa do odmowy składania zeznań, zgodnie z art.182§3k.k.p.k., odstąpiono od wzywania świadków na rozprawę.

Z treści protokołów rozprawy nie wynika również, aby wyjaśnienia tych świadków składane poprzednio w charakterze podejrzanych zostały ujawnione i w jakim zakresie, podczas gdy na ich podstawie czyniono ustalenia faktyczne. Z niewiadomych powodów odstąpiono również od wzywania świadka J. N., nie ujawniono złożonych przez niego poprzednio wyjaśnień, a na ich podstawie, jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku również czyniono ustalenia faktyczne. W prawidłowy sposób nie ujawniono również zeznań świadka A. N., który zmarł, a które również były podstawą ustaleń faktycznych. Stąd mogło dojść również do naruszenia przepisu art.410k.p.k.

Z uwagi na powyższe uchybienia, Sąd odwoławczy wskazuje, iż postępowanie przed Sądem I instancji obarczone było istotnymi wadami. W istotny sposób naruszało zasadę bezpośredniości i prawo oskarżonego do rzetelnego procesu. W tym stanie rzeczy, uznając że zachodzi potrzeba ponownego przeprowadzenia przewodu w całości stosownie do treści art. 437 § 1 i 2 k.p.k. Sąd odwoławczy uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Koninie do ponownego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji, wezwie na rozprawę świadków, odbierze od nich bezpośrednio oświadczenia o ewentualnej odmowie składania zeznań. W przypadku odmowy składania zeznań przez świadków odczyta uprzednio składane przez nich wyjaśnienia w charakterze podejrzanych i wezwie do ustosunkowania się do tych wyjaśnień w trybie art.391§3k.p.k. oraz ujawni w prawidłowy sposób materiał dowodowy na którym opierać będzie swoje rozstrzygniecie.

Sąd odwoławczy zauważa przy tym, że skoro postępowanie karne wobec świadków M. P. i Ł. L. zostało obecnie prawomocnie zakończone, świadkom tym nie przysługuje już prawo do odmowy składania zeznań, tym bardziej konieczne staje się ich bezpośrednie przesłuchanie na rozprawie w związku z treścią stawianych oskarżonemu zarzutów.

Dopiero przeprowadzenie wszystkich niezbędnych dowodów, właściwa ich ocena dokonana z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego pozwoli na dokonanie właściwych ustaleń faktycznych, stanowiących podstawę prawidłowego orzekania.

Wniosek

Obrońca adw. P. N. wniósł o:

- uniewinnienie oskarżonego w całości od wszystkich zarzucanych mu czynów,

- ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Obrońca adw. A. M. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia przypisanych mu czynów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na wskazane wyżej braki dowodowe, naruszenie prawa oskarżonego do rzetelnego procesu i konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości, Sąd odwoławczy uznał za przedwczesne ustosunkowanie się do pozostałych zarzutów stawianych przez obrońców, uchylił wyrok Sądu I instancji w całości i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Koninie do ponownego rozpoznania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Z uwagi na wskazane wyżej braki dowodowe, naruszenie prawa oskarżonego do rzetelnego procesu i konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości, Sąd odwoławczy uznał za przedwczesne ustosunkowanie się do zarzutów stawianych przez obrońcę, uchylił wyrok Sądu I instancji w całości i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Koninie do ponownego rozpoznania.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji, wezwie na rozprawę świadków, którym przysługuje prawo do odmowy składnia zeznań, odbierze od nich w sposób prawidłowy oświadczenia o ewentualnej odmowie składania zeznań i odczyta w odpowiednim zakresie złożone przez niuch wyjaśnienia, zwracając się do świadków o wypowiedzenie się co do treści złożonych uprzednio wyjaśnień zgodnie z art.391§3k.p.k. Nadto, skoro świadkom M. P. i Ł. L. nie przysługuje już prawo do odmowy składania zeznań, Sąd przesłuch tych świadków bezpośrednio na rozprawie. Sąd I instancji w sposób prawidłowy ujawni też materiał dowodowy na którym będzie opierał rozstrzygnięcie.

Dopiero przeprowadzenie wszystkich niezbędnych dowodów, właściwa ich ocena dokonana z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego pozwoli na dokonanie prawdziwych ustaleń faktycznych, stanowiących podstawę prawidłowego orzekania.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

Robert Rafał Kwieciński Agata Wilczewska Waldemar Cytrowski