Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Koninie

Formularz (...)

Sygnatura akt

IIKo 173/24

1.  WNIOSKODAWCA

M. K.

2.  ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

------------------------------

----------------------

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

273.000zł

Na podstawie art.552§4k.p.k. za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie w okresie od 3.10.16r. do 2.01.17r. w sprawie Sądu Okręgowego w Poznaniu o sygn. akt (...), zakończonej prawomocnym wyrokiem uniewinniającym z 31.05.21r., z oskarżenia Prokuratury Okręgowej w Poznaniu w sprawie o sygn. akt PO IDs.150.2016.

---------------------

3.

Inne

Obciążenie Skarbu Państwa kosztami procesu i zasądzenie na rzecz wnioskodawcy wydatków poniesionych przez wnioskodawcę z tytułu ustanowienia pełnomocnika.

7.3. Ustalenie faktów

0.1.3.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z 31.05.21r. w sprawie (...) M. K. został uniewinniony od zarzucanych mu dwóch czynów z art.56ust.3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 29.07.05r. w zw. z art.64§1k.k. i art.65§1k.k. oraz czynu z art.258§1i2k.k. w zw. z art.64§1k.k. Wyrok uprawomocnił się 13.04.23r.

W postępowaniu przygotowawczym w tej sprawie prowadzonym przez Prokuraturę Okręgową w Poznaniu pod sygn. akt PO I. Ds.150.2016 M. K. został w dniu 3.10.16r. o godz. 17.50 zatrzymany przez funkcjonariuszy CBŚ w P.. Postanowieniem Sądu Rejonowego Poznań - Stare Miasto w P. z 4.10.16r. w sprawie (...) M. K. został tymczasowo aresztowany na okres 3 miesięcy do 1.01.17r. g.17.50. Postanowienie to zostało utrzymane w mocy postanowieniem Sądu Okręgowego w Poznaniu z 25.10.16r. w sprawie o sygn. akt (...). Tymczasowe aresztowanie zostało następnie przedłużone postanowieniem Sądu Okręgowego w Poznaniu z 19.12.16r. w sprawie o sygn. akt (...) o dalsze 3 miesiące do 1.04.17r. godz.17.50.

Postanowieniem z 2.01.17r. w sprawie PO I. Ds.150.2016 Prokurator Prokuratury Rejonowej P. (...) w P. del. do Prokuratury Okręgowej w Poznaniu uchylił tymczasowe aresztowanie wobec podejrzanego M. K. i zastosował wobec niego wolnościowe środki zapobiegawcze w postaci dozoru Policji z obowiązkiem stawiennictwa cztery razy w tygodniu w KP S. oraz poręczenia majątkowego w kwocie 15.000zł, a także zakazu opuszczania kraju połączonego z zakazem wydania paszportu. M. K. został zwolniony z aresztu 2.01.17r. o godz. 10.30.

Postanowieniem z 17.07.17r. w sprawie PO I. Ds.150.2016 Prokurator Prokuratury Rejonowej P. (...) w P. del. do Prokuratury Okręgowej w Poznaniu uchylił wobec M. K. środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju połączony z zakazem wydania paszportu i zmienił środek zapobiegawczy w postaci dozoru Policji w ten sposób, że zobowiązał M. K. do stawiennictwa raz w tygodniu w KP P..

Przed zatrzymaniem i aresztowaniem M. K. wraz z partnerką K. F. (obecnie żoną K. K.) w kwietniu 2016r. rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej w branży gastronomicznej – otworzyli restaurację (...) w S. koło P.. Do zatrzymania M. K. doszło w tym lokalu. Funkcjonariusze (4 funkcjonariuszy CBŚ po cywilnemu i 8 antyterrorystów) po sprawdzeniu, że w lokalu nie ma klientów, weszli do lokalu, kazali położyć się wszystkim osobom - M. K., jego partnerce i pracownikowi obsługi na podłodze. Skuli M. K. i przeszukali lokal. Zamknęli bramę wjazdową i nie wpuszczali już klientów. Przeszukali też samochód M. K. zaparkowany pod lokalem,

Następnie funkcjonariusze udali się samochodami z zatrzymanym, używając sygnałów świetlnych i dźwiękowych, co wzbudziło zainteresowanie sąsiadów, do jego domu i przeszukali dom. Następnie przetransportowali go do siedziby CBŚ, gdzie został przesłuchany przez prokuratora, która poinformowała go, że następnego dnia skieruje wniosek o jego tymczasowe aresztowanie. Stamtąd został on zabrany do Izby Zatrzymań na tzw. „dołek” w Komisariacie P. (...) w P.. Spędził tam noc. W tym czasie wracały do niego koszmarne wspomnienia z poprzednich pobytów w więzieniu. Doświadczenie to było o tyle trudniejsze, że tym razem był niewinny. Martwił się jak jego partnerka poradzi sobie z dopiero co rozpoczętą działalnością gospodarczą w którą tyle zainwestowali. Stamtąd M. K. został na drugi dzień doprowadzony na posiedzenie sądowe w przedmiocie tymczasowego aresztowana.

Po posiedzeniu na którym zastosowano tymczasowe aresztowanie M. K. został przewieziony do Aresztu Śledczego w Ś.. Znał już warunki panujące w więzieniu, nie było to dla niego niczym nowym, ponieważ dawno zerwał już jednak ze swoim poprzednim życiem, z kolegami, trudno było mu się pogodzić z zaistniałą sytuacją, zwłaszcza wobec przekonania o swojej niewinności.

Cele w których przebywał M. K. w trakcie aresztowania, były to cele 10, 7, i pięcioosobowe. Były to cele dla palących, podczas gdy on nie palił. Wszechobecny był brud, zimna woda, złe jedzenie. Doskwierały mu częste przeszukania przez funkcjonariuszy i brak kontaktu z najbliższymi. Listy bowiem szły bardzo długo, około miesiąca.

W chwili aresztowania M. K. był w związku partnerskim z K. F. z którą planował wspólną przyszłość, założenie rodziny, dzieci. Z poprzedniego związku (...) miał małoletniego – trzynastoletniego wówczas syna, który mieszkał z matką, jednak dużo czasu spędzał też z ojcem, który starał się odbudowywać z nim relacje po poprzedniej nieobecności związanej z odbywaniem kary pozbawienia wolności i starał się zdobywać zaufanie syna. Syn odwiedzał go wcześniej ze swoim chrzestnym w zakładzie karnym w trakcie odbywania przez niego poprzednio kary pozbawienia wolności. Syn G. K. nie mógł więc zrozumieć zaistniałej sytuacji związanej z ponownym pozbawieniem wolności ojca, który zapewniał go, że sytuacja taka już się nie powtórzy. Płakał i nie potrafił zrozumieć, że ojciec jest niewinny, skoro został aresztowany. Sytuację pogarszał jeszcze fakt, że sprawa była medialna, świadek, który dla swoich procesowych zysków go pomówił, nazwany został „etatowym świadkiem koronnym prokuratury”. Długi czas po opuszczeniu aresztu przez M. K. trwało ponowne odbudowywanie relacji z synem, który utracił do niego zaufanie.

Partnerka M. K. dwa razy była na widzeniu z nim w areszcie, w tym raz była tam z małoletnim G. K.. Nie mogła bywać częściej, gdyż wiązałoby się to z koniecznością zamykania lokalu. Partnerka M. K. przejęła na siebie cały trud prowadzenia lokalu, z czym również było mu bardzo trudno się pogodzić. Z uwagi na swoje tymczasowe aresztowanie nie mógł on taż pomagać swojej matce, co czynił wcześniej, nosząc jej na przykład węgiel z piwnicy, z czym również było mu źle. Po jego aresztowaniu społeczność w której mieszkał i prowadził lokal również traktowała go z dystansem, przełożyło się to także na frekwencję w jego lokalu, któremu przypięto łatkę miejsca w którym handluje się narkotykami.

W chwili aresztowania M. K. był osobą karaną. 27 grudnia 2011r. zakończył odbywanie kary. Ostatnie jego skazanie miało miejsce w 2007r. Obecnie skazanie uległo zatarciu.

- kopia akt sprawy SO w Poznaniu o sygn. IIIK85/19,

- zeznania M. K.,

- zeznania świadka K. K.,

- zeznania świadka G. K.,

k.114-275

k.280v-283v,

k.283v-285v,

k,285v-286v,

0.1.3.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

4.  ocena DOWODów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

- kserokopie dokumentów z akt sprawy (...) SO w Poznaniu, wypożyczonej z SN

- zeznania wnioskodawcy M. K.,

- zeznania świadka K. K.,

- zeznania świadka G. K.,

Wiarygodność dokumentów zawartych w aktach tej sprawy nie budziła wątpliwości. Nie była też przez strony kwestionowana.

Sąd uznał zeznania wnioskodawcy oraz przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków za wiarygodne, gdyż były jasne, logiczne i szczere, znajdowały też potwierdzenie w dokumentach zawartych w aktach sprawy. Nie były też przez stronę przeciwną kwestionowane.

0.1.4.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

0.2.(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

------------------

------------------

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

--------------------------------

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Podstawą żądania od Skarbu Państwa przez wnioskodawcę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w przypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania jest przepis art.552 §1 i §4k.p.k.

Ustawowe odsetki od zasądzonej kwoty przysługują wnioskodawcy dopiero w przypadku zwłoki w zapłacie tej kwoty z chwilą gdy stanie się ona wymagalna czyli od dnia uprawomocnienia się wyroku (por. teza 2 post. SN z 29 kwietnia 1991 r., V KRN 475/90, OSNKW 10-12/1991, poz. 52).

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zgodnie z tymi przepisami, aby uznać, że wnioskodawcy przysługuje skuteczne prawo żądania zadośćuczynienia, należy w pierwszym rzędzie ustalić czy stosowane wobec wnioskodawcy w danej sprawie tymczasowe aresztowanie było „niewątpliwe niesłuszne”, a w przypadku uzyskania twierdzącej odpowiedzi należy następnie ustalić czy wnioskodawca wskutek tego tymczasowego aresztowania doznał krzywdy, która uzasadnia zasądzenie zadośćuczynienia. Ustawowe odsetki od zasądzonej kwoty przysługują wnioskodawcy dopiero w przypadku zwłoki w zapłacie tej kwoty z chwilą gdy stanie się ona wymagalna czyli od dnia uprawomocnienia się wyroku (por. teza 2 post. SN z 29 kwietnia 1991 r., V KRN 475/90, OSNKW 10-12/1991, poz. 52).

Odpowiedzialność Skarbu Państwa z tytułu niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania opiera się na zasadzie ryzyka (por. wyrok SN z 28.05.02r. w sprawie IIIKKN 452/99 [LEX nr 53905]). Oceny słuszności tymczasowego aresztowania na podstawie przepisu art.552§4k.p.k. należy dokonywać w zasadzie z punktu widzenia ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy - ex nunc (por. wyrok SN z 26.10.01r. IIKKN 122/99 [LEX 51585]). Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem niewątpliwie niesłusznym, w rozumieniu art.552§4k.p.k., jest takie tymczasowe aresztowanie, które było stosowane z obrazą przepisów Rozdziału 28 Kodeksu postępowania karnego oraz tymczasowe aresztowanie oskarżonego (podejrzanego) powodujące dolegliwość, której nie powinien doznać, w świetle całokształtu okoliczności ustalonych w sprawie, a także w szczególności, prawomocnego jej rozstrzygnięcia (por. uchwałę SN z dnia 15.09.99r., IKZP 27/99, [OSN KW 1999,nr 11-12, poz.72]).

Inne

3.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

4.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

--------------------------

---------------------------

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Wnioskodawca był tymczasowo aresztowany i został w ostatecznym rozstrzygnięciu uniewinniony od zarzucanych mu czynów.

Prawomocne uniewinnienie, w istocie zawsze jest podstawą ustalenia, że wcześniej stosowane tymczasowe aresztowanie było niewątpliwie niesłuszne, i to bez względu na to czy jego podstawą będzie pewne stwierdzenie, że przestępstwa w ogóle nie popełniono, czy że popełnił je kto inny, czy też stało się tak dlatego, że nie zdołano zebrać dostatecznych dowodów winy, a nawet wówczas, gdy zastosowanie miała reguła określona w art.5§2k.p.k. (por. wyrok SN z 17.01.02r. w sprawie IIKKN 382/99 [LEX nr 53017].

Wnioskodawca domagał się w niniejszej sprawie zadośćuczynienia.

Roszczenie o zadośćuczynienie jest związane z tzw. szkodą niematerialną. Ustalając wysokość kwoty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę należy mieć na uwadze nie tylko czas trwania tymczasowego aresztowania ale warunki w jakich ono miało miejsce, skutki jakie wywołało dla dobrego imienia wnioskodawcy, jego negatywne przeżycia psychiczne, wiążące się z faktem tymczasowego aresztowania, negatywne skutki o charakterze niematerialnym w zakresie zdrowia wnioskodawcy.

Zgodnie z treścią art.445§1k.c., który to przepis ma zastosowanie wprost w procesie karnym uregulowanym w Rozdziale 58 Kodeksu postępowania karnego, zadośćuczynienie winno być „odpowiednie”. Z istoty tego unormowania i natury krzywdy, suma przyznana tytułem zadośćuczynienia musi, siłą rzeczy być przybliżonym ekwiwalentem doznanych cierpień psychicznych i fizycznych.

Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art.445§1k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazano kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia” w tym znaczeniu, że powinna być – przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego – utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyrok SN z 22.04.85r. (...) 94/85 [LEX nr 8713]).

Pozbawienie wolności dla każdego człowieka jest bardzo ciężką dolegliwością. Trudno jest zmierzyć czy rozważyć rozmiar tej dolegliwości. Nie istnieją żadne wymierne wskaźniki tej krzywdy. Niewątpliwie brak jest obiektywnego przelicznika doznanej przez niesłusznie tymczasowo aresztowanego krzywdy na kwotę wyrażoną w pieniądzach, co może powodować zawsze rozbieżność ocen w kwestii słusznego jej ustalenia.

Abstrahując od jakichkolwiek wskaźników i przeliczników, zważywszy na rozmiar dolegliwości i jej długotrwałość, mając w szczególności na uwadze poczynione wyżej ustalenia faktyczne, zdaniem Sądu kwota 60.000zł za krzywdę wynikającą z pozbawienia wolności wobec wnioskodawcy winna stanowić właściwe zadośćuczynienie.

Wnioskodawca niewątpliwie doznał dotkliwej krzywdy w wyniku jego trzymiesięcznego tymczasowego aresztowania. Z uwagi na poczynione powyżej ustalenia faktyczne, stosunkowo niedługi okres tymczasowego aresztowania wnioskodawcy, warunki w jakich tymczasowe aresztowanie miało miejsce, skutki jakie tymczasowe aresztowanie wywołało dla dobrego imienia wnioskodawcy, negatywne przeżycia psychiczne, wiążące się z faktem tymczasowego aresztowania, negatywne skutki o charakterze niematerialnym w zakresie utraty zaufania do wnioskodawcy przez małoletniego syna wnioskodawcy, Sąd uwzględniając co do zasady wniosek o zasądzenie zadośćuczynienia, uznał, że kwotą adekwatną będzie przyznana wnioskodawcy kwota 60.000zł tytułem zadośćuczynienia.

Jak wynika z powyższych ustaleń pobyt w areszcie negatywnie odbił się na psychice wnioskodawcy. W wyniku niesłusznego aresztowania wnioskodawca doświadczył ekspozycji na sytuację stresową o traumatyzującym psychicznie charakterze. Załamały się plany życiowe wnioskodawcy, małoletni syn utracił do niego zaufanie. Tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy oprócz strat ekonomicznych przyniosło także straty zawodowe i społeczne w postaci zmiany odbioru wizerunku jego osoby w lokalnej społeczności oraz konsekwencje dla całości systemu rodziny wnioskodawcy w postaci braku dominującego członka rodziny.

Sąd uznał też, że zasądzona na rzecz wnioskodawcy kwota 60.000zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikającą z niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania stosowanego wobec niego w sprawie Sądu Okręgowego w Poznaniu o sygnaturze akt (...), w okresie od 3.10.16r. do 2.01.17r., spełnia swą funkcję kompensacyjną, a nie stanowi postaci wzbogacenia się tą drogą.

Żądanie zadośćuczynienia w kwocie 273.000zł w tych okolicznościach Sąd uznał za wygórowane. Dlatego Sąd oddalił wniosek o zasądzenie zadośćuczynienia w pozostałej części. Zdaniem Sądu kwota 60.000zł nie jest natomiast ani kwotą symboliczną, ani kwotą wygórowaną.

Ustawowe odsetki od zasądzonej kwoty przysługują wnioskodawcy dopiero w przypadku zwłoki w zapłacie tej kwoty z chwilą gdy stanie się ona wymagalna czyli od dnia uprawomocnienia się wyroku (por. teza 2 post. SN z 29 kwietnia 1991 r., V KRN 475/90, OSNKW 10-12/1991, poz. 52).

Inne

3.

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

O kosztach sądowych za niniejsze postępowanie Sąd orzekł na podstawie przepisu art.554§4k.p.k., zgodnie z którym postępowanie to wolne jest od kosztów. Zgodnie z tym przepisem, w razie uwzględnienia roszczeń choćby w części wnioskodawcy przysługuje od Skarbu Państwa zwrot uzasadnionych wydatków, w tym z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika. W niniejszym postępowaniu wnioskodawca reprezentowany był rzez pełnomocnika z wyboru i złożył wniosek o przyznanie z tego tytułu zwrotu kosztów według norm przepisanych.

Mając na uwadze przepis §15ust.1i3 w zw. z §11ust.6 Rozporządzenia MS z 22.10.15r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. Poz. 1800 ze zm.) Sąd przyznał wnioskodawcy zwrot opłaty w wysokości stawki minimalnej. Mając na uwadze nakład pracy adwokata i fakt, że sprawa zakończyła się na jednej rozprawie, a roszczenie uwzględniono w nieznacznej części, za uzasadnione w ocenie Sądu należy uznać wydatki w tej wysokości.

7.  PODPIS

Agata Wilczewska