Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Koninie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 27-11-2023 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Ewa Morawska

po rozpoznaniu w dniu 27-11-2023 r. w Koninie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy Z. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji

na skutek odwołania Z. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 28 kwietnia 2022r. znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawczyni Z. P. prawo do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji począwszy od miesiąca złożenia wniosku na stałe .

Ewa Morawska

Sygn. akt III U 409 / 22

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. decyzją z 28 kwietnia 2022r. znak: (...) odmówił Z. P. prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, ponieważ komisja lekarska w orzeczeniu z dnia 20 kwietnia 2022 r. orzekła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

Od powyższej decyzji odwołała się Z. P. uznając, że decyzja ZUS jest dla niej krzywdząca.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

Z. P. (ur.(...) jest uprawniona do emerytury , która otrzymuje w kwocie 1100zł, otrzymuje także dodatek pielęgnacyjny . Wnioskodawczyni składała wnioski o świadczenie uzupełniające począwszy od 2019r. jednak decyzjami z dnia 04.12.2019r, 19.08.2020r,25.05.2021r; ZUS odmawiał jej prawa do tego świadczenia . Decyzje uprawomocniły się

W dniu 03.02.2022r. ubezpieczona złożyła w ZUS kolejny wniosek o przyznanie świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Do wniosku dołączyła zaświadczenia o stanie zdrowia oraz dokumentację lekarską.

Lekarza Orzecznika ZUS, orzeczeniem z dnia 28.02.2022 r. stwierdził, że odwołująca nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Po rozpoznaniu sprzeciwu odwołującej od powyższego orzeczenia Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z 20.04.2022r. również nie stwierdziła u wnioskodawczyni niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Mając na uwadze orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, zaskarżoną decyzją, odmówił wnioskodawczyni prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnych egzystencji.

W przedmiotowej sprawie okolicznością sporną było to czy ubezpieczona jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, powyższa okoliczność wymagała wiedzy specjalnej z zakresu medycyny dlatego też Sąd , na podstawie art. 278 § 1 kpc dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych kardiologa ,ortopedy , diabetologa i okulisty , uwzględniając rodzaj schorzeń występujących u odwołującej.

Na podstawie wydanej opinii Sąd ustalił, że u odwołującej występują następujące schorzenia:



przewlekły zespół wieńcowy



przebyty OZW , stan po zabiegu przezskórnej interwencji wieńcowej w 2018r. w postaci poszerzenia gałęzi międzykomorowej przedniej w odcinku proksymalnym z implantacją stentu



niewydolność serca lewokomorowa u osoby z prawidłową frakcją wyrzutową



istotna nietolerancja wysiłku



nadciśnienie tętnicze



cukrzyca typu 2



niedoczynność tarczycy



zwyrodnienie dużych stawów i kręgosłupa lędźwiowego i szyjnego



jaskra.

Stopień nasilenia schorzeń występujących u odwołującej, a w szczególności u osoby z wielochorobowością a w szczególności z problemami kardiologicznymi czyni ją całkowicie zależną od innych osób . Wnioskodawczyni wymaga stałej opieki innych osób , nie może samodzielnie zaspokajać podstawowych potrzeb życiowych. Wnioskodawczyni porusza się niesprawnie na małych dystansach , występują u niej nasilone objawy niewydolności serca , z udokumentowana nietolerancją wysiłku . Odwołująca nie rokuje poprawy . Biegły kardiolog ocenił ,że wnioskodawczyni jest trwale niezdolna do samodzielnej egzystencji już od daty złożenia wniosku na stałe. Wymaga ona pomocy w takich czynnościach jak ubieranie , spożywanie posiłków , nabywanie żywności, załatwianiu spraw urzędowych , korzystanie ze środków komunikacji miejskiej . Samodzielnie może tylko spożyć posiłek . Biegła diabetolog podzieliła opinię kardiologa , bowiem uznała ,że choroba wieńcowa u odwołującej jest powikłaniem niewyrównanej i przewlekłej cukrzycy i również stwierdziła trwałą niezdolność do samodzielnej egzystencji począwszy od daty złożenia wniosku.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie opinii biegłych lekarzy sądowych kardiologa i diabetologa oraz na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego i dołączonych do akt sprawy w postaci dokumentacji medycznej odwołującej, które obdarzono wiarą w całości. Zostały one sporządzone w przepisanej formie, w oparciu o obowiązujące w dacie ich wydania przepisy prawne.

Opinie biegłych lekarzy sądowych Sąd uznał za w pełni wiarygodne, przekonujące i wyczerpujące oraz przydatne do rozstrzygnięcia sprawy. Opinie zostały wydane w oparciu o ocenę zabranego w sprawie materiału dowodowego przez lekarzy o właściwej specjalności, legitymujących się należytymi kompetencjami zawodowymi do wydania opinii w sprawie. Przy sporządzaniu opinii została uwzględniona pełna dokumentacja medyczna oraz wynik bezpośredniego badania, a wnioski opinii są jasne i kategoryczne. Z opinii biegłych jednoznacznie wynika, jakie podstawowe czynności życiowe odwołująca może wykonywać samodzielnie a przy wykonywaniu których wymaga pomocy oraz opieki innych osób, a swoje stanowisko biegli w sposób jasny i przekonywujący wyjaśnili, odpowiadając także na zastrzeżenia strony pozwanej. Sporządzone na użytek postępowania opinie biegłych Sąd uznał za dostatecznie wyjaśniające sporne kwestie i w całości podzielił spostrzeżenia i uwagi zawarte w opinii biegłych i dlatego przy rozstrzygnięciu sprawy się na nich oparł. .

W ocenie Sądu, opinie biegłych spełniają ponadto wymogi przewidziane dla tego rodzaju środków dowodowych w art. 278 k.p.c. i art. 285 k.p.c. Wskazać również należy, że regulowany przepisem art. 278 § 1 k.p.c. dowód z opinii biegłego jest dowodem szczególnym w tym sensie, że jego specyfika wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Odwołanie się przez Sąd do tych kryteriów oceny stanowi wystarczające i należyte uzasadnienie przyczyn uznania opinii za rzetelną. Oznacza to również i to, że Sąd nie ma kompetencji do czynienia ustaleń sprzecznych ze stanowiskiem biegłego, zwłaszcza w sytuacji, gdy opinia jest jednoznaczna, przekonująca i odpowiednio umotywowana.

Opinia po uzupełnieniu przez biegłego kardiologa została przyjęta przez strony , dlatego też sąd pominął dowód z opinii biegłego ortopedy i okulisty , ponieważ istota sporu została rozstrzygnięta .

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu była ocena czy odwołująca spełnia przesłanki do przyznania prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, przy czym sporne pozostawało jedynie to, czy jest ona niezdolna do samodzielnej egzystencji.

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 31 lipca 2019r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (t.j. Dz.U.2020.1936 ze zm.) świadczenie uzupełniające przysługuje osobom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

1) obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub

2) posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) ‒ strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

3) cudzoziemcami legalnie przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto stosownie do treści art. 2 cytowanej ustawy świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.

W myśl natomiast ust. 2 cytowanego przepisu świadczenie uzupełniające przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno‒rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza kwoty 2157,80 zł miesięcznie

Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji ustalenie prawa do świadczenia uzupełniającego następuje na wniosek osoby uprawnionej składany odpowiednio do organu wypłacającego świadczenie emerytalno‒rentowe albo rentę socjalną, a w przypadku pozostałych osób uprawnionych ‒ do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zwanych dalej "organem właściwym".

Jak stanowi art. 6 cytowanej ustawy świadczenie uzupełniające przysługuje od miesiąca, w którym zostały spełnione warunki wymagane do jego przyznania, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o to świadczenie.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie, dotyczących postępowania w sprawie świadczenia uzupełniającego, wypłaty tego świadczenia oraz wydawania orzeczeń, o których mowa w art. 2 ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy m.in. ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z wyjątkiem art. 136 tej ustawy.

W świetle natomiast art. 13 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U.2021.291 ze zm.) niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeka się w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Ustawa nakazuje przy tym stosować odpowiednio art. 13 ust. 2 i 3 ustawy emerytalnej, co oznacza, że stan ten orzeka się co do zasady na czas nie dłuższy niż 5 lat, a na okres dłuższy jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

Termin "niezdolność do samodzielnej egzystencji" ma szeroki zakres przedmiotowy, obejmuje bowiem opiekę oznaczającą przede wszystkim pielęgnację. Chodzi w tym wypadku przede wszystkim o zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. oraz pomoc w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 29 października 2013r., III AUa 230/13, Lex 1400349, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 19 marca 2013r., III AUa 1577/12, Lex 1298892).

Zauważyć też należy, że niezdolność do samodzielnej egzystencji występuje nawet wtedy, gdy osoba całkowicie niezdolna do pracy może wypełniać niektóre z elementarnych czynności życiowych we własnym zakresie, np. zje posiłek przygotowany przez inną osobę, o ile w pozostałym zakresie jest pozbawiona praktycznej możliwości egzystowania w humanitarnych warunkach bez koniecznej stałej lub długotrwałej pomocy ze strony innej osoby (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 czerwca 1995r., III Aur 551/95, OSA 1995/78/56).

Stwierdzenie niezdolności do samodzielnej egzystencji z powodów zdrowotnych wymaga wiadomości specjalnych, toteż podstawę ustaleń stanowił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych posiadających wiedzę medyczną adekwatną do rodzaju schorzeń odwołującej, w tym przypadku biegłych lekarzy kardiologa i diabetologa .Sąd dokonał oceny opinii biegłych zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. a więc na podstawie kryteriów zgodności z zasadami logiki, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłych, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia skuteczności wyrażonych w niej wniosków, bez wkraczania w sferę wiedzy specjalistycznej. Przeprowadzona w sprawie opinia biegłych odpowiada powyższym wymaganiom. Biegli kardiolog i diabetolog jednoznacznie wskazali w opinii, że odwołująca jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, a niezdolność ta jest trwała . Odwołująca jest całkowicie zależna od innych osób .

Zwrócić należy uwagę, że dowód z opinii biegłych ma charakter specyficzny a jego ocena powinna być dokonywana z punktu widzenia fachowości osób, które ją sporządziły, dokładności przeprowadzonych badań, a także trafności uzasadnienia w powiązaniu z wynikami badań. Ugruntowanym w orzecznictwie jest pogląd, że z istoty i celu dowodu z opinii biegłego wynika, że jeśli rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, dowód z opinii jest konieczny. W takim zaś wypadku Sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 27 listopada 1974r. II CR 748/74 LEX nr 7618).

Mając na uwadze wnioski opinii biegłych a w szczególności biegłego kardiologa i diabetologa , Sąd uznał, że odwołująca jest niezdolna do samodzielnej egzystencji i spełnia przesłanki niezbędne do przyznania prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji na trwale od miesiąca złożenia wniosku .

W związku z powyższym Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w wyroku .

sędzia Ewa Morawska